Biała plamistość liści
Przebieg pogody w okresie jesienno zimowym w bieżącym sezonie wegetacyjnym stanowił bardzo dobre warunki dla rozwoju wielu chorób powodowanych przez grzyby. Jedną z nich była rzadko spotykana w uprawie rzepaku biała plamistość liści. Sprawca choroby grzyb Mycosphaerella capsellae st. kon. Pseudocercosporella capsella powoduje na liściach i łodygach rzepaku objawy, które mogą być mylone z suchą zgnilizną kapustnych (Leptosphaeria maculans, L. biglobosa).
Objawy są widoczne w postaci beżowo-białych, często rozległych plam na liściach oraz wydłużonych przebarwień na łodygach, które w środku są jasne, i mogą być otoczone ciemną obwódką. Wystąpienie białej plamistości liści rzepaku może prowadzić do zamierania organów asymilacyjnych. Rozwój choroby zobrazowany został na poniższej grafice.
.
Rozpoznać zagrożenie w porę…Wraz z wiosennych ociepleniem na plantacje rzepaku naleciały chowacze łodygowe, a więc chowacz brukwiaczek oraz chowacz czterozębny. Również słodyszek rzepakowy pojawił się w tym roku dość wcześnie. Pojaw w okresie pąkowania rzepaku jest wyjątkowo groźny, gdyż szkodnik ten poszukując pokarmu – pyłku kwiatowego przegryza pąki powodując ich zasychanie. Następnie temperatury znacznie spadły i nastał dość długi okres chłodów trwający aż do pierwszego tygodnia maja. Taka sytuacja jest szczególnie niebezpieczna ponieważ spadek temperatury powoduje zahamowanie rozwoju roślin rzepaku i tym samym przedłuża się czas żerowania słodyszka na pąkach.W maju, w okresie wzrostu temperatury i początku kwitnienia rzepaku, niemal w całym kraju, na plantacje nalatywał chowacz podobnik. Również pryszczarek kapustnik był obserwowany w wielu regionach. Szkodniki łuszczynowe wystąpiły w liczebności przewyższającej progi szkodliwości i wymagały ochrony chemicznej. W razie przedłużających się nalotów oraz dużej liczebności tych gatunków zwalczanie należy powtórzyć.W okresie kwitnienia szczególną uwagę należy zwrócić na ochronę owadów zapylających, w tym pszczół. Podejmując decyzję o zwalczaniu chemicznym należy, w miarę możliwości dobierać środki selektywne a zabiegi przeprowadzić wieczorem po zakończonym oblocie uprawy przez pszczoły.© tekst i zdjęcia: dr inż. Grzegorz Pruszyński, IOR-PIB w Poznaniu©kiłakapusty.pl Ochrona rzepaku w okresie kwitnieniaGłównym grzybem, którego rozwój jest hamowany w okresie kwitnienia jest Sclerotinia sclerotiorum, który powoduje zgniliznę twardzikową. Jest to ważna gospodarczo choroba i praktycznie w każdym sezonie wegetacyjnym w wielu rejonach pojawia się potrzeba, aby jej sprawca był zwalczany.W tym czasie ogranicza się też inne grzyby, które powodują choroby liści, pędów, rozgałęzień i łuszczyn rzepaku. Są to głównie grzyby rodzaju Alternaria i gatunek Botrytis cinerea. Przy podejmowaniu decyzji o zwalczaniu wymienionych chorób producenci rzepaku kierują się fazą rozwojową rzepaku. Najczęściej jest to czas, gdy opadają pierwsze płatki kwiatów obecnych na pędzie głównym, czyli tzw. pełnia kwitnienia. Przy opóźnionym pojawieniu się chorób, np. z powodu suszy, można opóźnić zastosowania fungicydu. Wynikają wtedy z tego faktu dwie korzyści. Dzięki temu skutecznie zapobiec można rozwojowi sprawcy zgnilizny twardzikowej, bo zastosowanie fungicydu będzie bardziej zgodne w czasie z wystąpieniem zagrożenia. Do tego zachodzi jeszcze jedna korzystna rzecz, a mianowicie to, że takie „opóźnienie” przyczynia się do ograniczania innych ważnych chorób, jakimi są czerń krzyżowych i szara pleśń. Występują one, co prawda przez cały okres wegetacji, ale największe szkody powodują, wówczas gdy pojawią się na łuszczynach. Szczególnie, jeśli podczas dojrzewania notuje się liczne opady deszczu. Porażone łuszczyny przedwcześnie zasychają, a nasiona osypują się.Zgnilizna twardzikowa jest w zależności od warunków pogodowych i uprawianej odmiany najważniejszą chorobą lub drugą z ważnych chorób (po suchej zgniliźnie kapustnych), która wymaga ograniczania przy pomocy fungicydów. Pierwsze objawy wystąpienia choroby są w tym przypadku bezwzględnym wskazaniem do wykonania zabiegu, a pojawić się one mogą się właśnie w okresie kwitnienia. Symptomy na przyziemnej części łodygi pochodzą najczęściej z grzybni, która powstaje w okolicy przetrwalników (sclerocjów) grzyba obecnych na powierzchni gleby. Są to jasne, szare plamy otaczające obwód podstawy łodygi, wyraźnie odgraniczające się od zdrowych tkanek. Na powierzchni plam widoczna jest biała, watowata grzybnia, a po pewnym czasie na grzybni pojawiają się przetrwalniki – sklerocja, najpierw szare, następnie czarne. Oznaki rozwoju grzyba powodującego chorobę znajdujemy też na wyższych częściach rośliny (łodygach, łuszczynach), a są to początkowo mokre, ciemniejsze plamy, a następnie pokrywają się one białą grzybnią i też po pewnym czasie na tych plamach powstają przetrwalniki grzyba. Gdy wykona się przekrój łodygi w miejscu plamy wewnątrz znajduje się niekiedy kilka do kilkudziesięciu przetrwalników. To zakażenie, podobnie jak zakażenie łuszczyn, najczęściej jest powodowane przez zarodniki workowe, które powstają na miseczkowatych owocnikach (apotecjach). Jeden owocnik wyrastający ze sklerocjów może wytworzyć nawet kilkadziesiąt milionów zarodników, a takich przetrwalników w glebie jest bardzo dużo. Dlatego choroba może tak szybko i gwałtownie się rozwijać, szczególnie, gdy gleba jest wilgotna.W tabeli podano wiele przykładów środków, które można użyć do zwalczania zgnilizny twardzikowej, czerni krzyżowych i szarej pleśni. Każdego sezonu choroby te występują i sprawiają kłopot w uprawie rzepaku. Użycie fungicydów w okresie kwitnienia rzepaku pozwala ograniczyć istotne straty plonu.Przykłady fungicydów do ochrony rzepaku w okresie kwitnieniaNazwa handlowaSubstancja czynnaZgnilizna twardzikowa Czerń krzyżowychSzara pleśńAcanto 250 SCpikoksystrobina0,8–1,0 l/ha0,8–1,0 l/ha-Agristar 250 SC azoksystrobina1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haAmistar 250 SC azoksystrobina1,0 l/ha0,8–1,0 l/ha0,8–1,0 l/haAmistar Xtra 280 SCazoksystrobina, cyprokonazol0,8–1,0 l/ha0,8–1,0 l/ha0,8–1,0 l/haAscom 250 SCazoksystrobina1,0 l/ha0,8–1,0 l/ha0,8–1,0 l/haAstar 250 SC azoksystrobina1,0 l/ha0,8–1,0 l/ha0,8–1,0 l/haAtak 450 EC prochloraz1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haAzoksystrobi 250 SC azoksystrobina1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haAztek 250 SC azoksystrobina1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haAzyl 250 SC azoksystrobina1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haBounty 430 SC tebukonazol0,75 l/ha0,75 l/ha0,75 l/haClayton Tabloid EW tebukonazol1,25 l/ha1,25 l/ha1,25 l/haDarcos 250 EW tebukonazol1,25 l/ha1,25 l/ha1,25 l/haCustodia 320 SCazoksystrobina tebukonazol1,0 l/ha--Demeter 250 SC azoksystrobina1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haDifcor 250 EC difenokonazol0,5 l/ha0,5 l/ha-Difo 250 EC difenokonazol0,5 l/ha0,5 l/ha-Dobromir Super 250 SC azoksystrobina1,0 l/ha0,8–1,0 l/ha0,8–1,0 l/haDobromir Top 250 SC azoksystrobina1,0 l/ha0,8–1,0 l/ha0,8–1,0 l/haEfilor 193 SCmetkonazol, boskalid0,67–1,0 l/ha0,67–1,0 l/ha0,67–1,0 l/haEminent Star 312 SE chlorotalonil, tetrakonazol1,8–2,0 l/ha1,8–2,0 l/ha1,8–2,0 l/haEmotmetkonazol, boskalid0,67–1,0 l/ha0,67–1,0 l/ha0,67–1,0 l/haErasmus 250 EWtebukonazol1,25 l/ha1,25 l/ha1,25 l/haErazer azoksystrobina1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haFurtado 250 EW tebukonazol1,25 l/ha1,25 l/ha1,25 l/haGalileo 250 SC pikoksystrobina0,8–1,0 l/ha0,8–1,0 l/ha-Golden Prochloraz 450 EC plochloraz1,5 l/ha1,5 l/ha1,5 l/haGrisu 500 SCiprodion1,5 l/ha1,0 l/ha1,5 l/haHajduk 250 EW tebukonazol1,0–1,25 l/ha1,0–1,25 l/ha-Helicur 250 EW tebukonazol1,25 l/ha1,25 l/ha1,25 l/haImpact 125 SC flutriafol1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haInviga dimoksystrobina, boskalid0,5 l/ha0,5 l/ha0,5 l/haKloraz 450 EC prochloraz1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haKorazzo 250 SCazoksystrobina1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haLerak 200 EC azoksystrobina, tebukonazol1,5–2,0 l/ha--Matador 303 SE tiofanat metylowy, tetrakonazol1,75 l/ha1,75 l/ha1,75 l/haMedallon 450 EC prochloraz1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haMirador 250 SCazoksystrobina1,0 l/ha0,8–1,0 l/ha0,8–1,0 l/haMirador Forte 160 EC azoksystrobina, tebukonazol2,0 l/ha2,0 l/ha2,0 l/haModerator 303 SE tiofanat metylowy, tetrakonazol1,75 l/ha1,75 l/ha1,75 l/haMondatak 450 EC prochloraz1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haMystic 250 EC tebukonazol1,25 l/ha1,25 l/ha1,25 l/haNontin 250 EC difenokonazol0,5 l/ha0,5 l/ha-Oranis 250 SCpikoksystrobina0,8–1,0 l/ha0,8–1,0 l/ha-Orius Extra 250 EW tebukonazol1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haParoli 334 SC iprodion,tiofanat metylowy2,0–3,0 l/ha2,0–3,0 l/ha2,0–3,0 l/haPictor 400 SC dimoksystrobina, boskalid0,5 l/ha0,5 l/ha0,5 l/haPixel 250 SCpikoksystrobina0,8–1,0 l/ha0,8–1,0 l/ha0,8–1,0 l/haPosse 450 EC prochloraz1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haPrima 450 EC prochloraz1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haPrimasolmetkonazol, boskalid0,67–1,0 l/ha0,67–1,0 l/ha0,67–1,0 l/haProchloraz 450 EC prochloraz1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haPropulse 250 SEfluopyram, protiokonazol1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haRezat 250 SCazoksystrobina1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haRiza 250 EW tebukonazol1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haSokolov 250 EW tebukonazol1,25 l/ha1,25 l/ha1,25 l/haSparta 250 EW tebukonazol1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haSpekfree 430 SCtebukonazol0,75 l/ha0,75 l/ha0,75 l/haStarami 250 SC azoksystrobina1,0 l/ha0,8–1,0 l/ha0,8–1,0 l/haStarpro 430 SC tebukonazol0,75 l/ha0,75 l/ha0,75 l/haSymetra 325 SC izopirazam, azoksystrobina1,0 l/ha--Syrius 250 EW tebukonazol1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haTarcza Łan Extra 250 EW tebukonazol1,0–1,25 l/ha1,0–1,25 l/ha-Tazer 250 SC azoksystrobina1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haTebu 250 EW tebukonazol1,25 l/ha1,25 l/ha1,25 l/haTenore 400 EW prochloraz, tebukonazol1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haTiger 250 SC azoksystrobina1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haToledo 250 EW tebukonazol1,25 l/ha1,25 l/ha1,25 l/haToledo Extra 430 SC tebukonazol0,75 l/ha0,75 l/ha0,75 l/haTopsin M 500 SC tiofanat metylowy1,4 l/ha1,4 l/ha1,4 l/haTraper 250 EC protiokonazol, tebukonazol1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haTrion 250 EW tebukonazol1,25 l/ha1,25 l/ha1,25 l/haTroja 250 EW tebukonazol1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haTyberius 250 EW tebukonazol1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haVentoux 430 SC tebukonazol0,75 l/ha0,75 l/ha0,75 l/haVictosar 250 EW tebukonazol1,0–1,25 l/ha1,0–1,25 l/ha-Yamato 303 SE tiofanat metylowy, tetrakonazol1,75 l/ha1,75 l/ha1,75 l/haZafir 400 EW prochloraz, tebukonazol1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/haZamir 400 EW prochloraz, tebukonazol1,0 l/ha1,0 l/ha1,0 l/ha©kiłakapusty.pl Wiosenna ochrona rzepaku kluczem do sukcesuOkres wczesnej wiosny to czas, w którym należy ostatecznie rozważyć i zaplanować wykonanie zabiegów ochrony roślin w rzepaku ozimym. Warto dokładnie zlustrować plantacje, a następnie czynność tą regularnie powtarzać w krótkich odstępach czasu. Określenie stanu roślin po zimie, może okazać się kluczowe, ponieważ pozwala producentom rolnym na sprawdzenie czy nie uległ on uszkodzeniom przez mróz, wiatr lub zalegający śnieg. Wato określić również czy rzepak jest wolny od objawów powodowanych przez sprawców chorób oraz uszkodzeń związanych z żerowaniem szkodników.Określenie stanu roślin wymaga ostrożnego przejścia przez plantacje, tak aby nie uszkodzić liści i korzeni. Należy przyjrzeć się dokładnie korzeniom, po to aby stwierdzić, czy nie ma tam narośli kiły kapusty. W tym czasie naroślą te mogą być dwojakiego rodzaju, albo białe i twarde, lub brunatne, miękkie z tendencją do gnicia i rozpadania. Do tego część nadziemna tych roślin jest przebarwiona na czerwono, zwiędnięta i wyraźnie słabsza, ponieważ procesy fizjologiczne roślin są istotnie zakłócone. Należy pamiętać, że możliwość szybkiego rozprzestrzeniania się kiły kapusty z glebą i wodą nie zwalnia od ostrożności i obejrzenia korzeni, na wolnych dotąd od tego patogena, polach. Jeżeli korzenie są zdrowe, to warto spojrzeć na szyjkę korzeniową. Obecność brunatnych, mokrych, wgłębionych plam u podstawy pędu, często w miejscach blizny po oderwanym ogonku liściowym, może być związana z porażeniem rośliny przez sprawców suchej zgnilizny kapustnych grzyby rodzaju Leptosphaeria spp. Oprócz szyjki korzeniowej, choroba występuje również na liściach i pędach w postaci szarobrunatnych, owalnych plam z ciemnymi punktami na powierzchni. Wiosną plamy te na pożółkłych, stopniowo obumierających liściach z reguły są wykruszone w środku. Jednak z pozostałych na obrzeżach piknidiów mogą nadal uwalniać się zarodniki konidialne, gotowe do porażania następnych liści rzepaku. Warunkiem kolejnych infekcji jest podwyższona wilgotność powietrza w okresie wiosennym. Im więcej opadów, tym ryzyko porażenia większe. Dotyczy to też innych chorób, tj. czerni krzyżowych, czy szarej pleśni. Zaraz po ruszeniu wegetacji, trudno je zaobserwować na żółknących liściach, ale jak tylko pojawią się nowe; brunatne, owalne, drobne, plamy czerni krzyżowych mogą być na ich powierzchni dobrze widoczne.Wiosną sporadycznie, obserwuje się również objawy cylindrosporiozy roślin kapustowatych powszechnie występującej w np. Anglii, czy Francji. Sprawca tej choroby poraża rzepak już jesienią, źródłem infekcji są bowiem w tym przypadku często nasiona. Natomiast jej objawy w postaci koncentrycznie ułożonych białych struktur na liściach, które sprawiają wrażenie popękanych na powierzchni, widać dopiero na wiosnę. W rejonach, gdzie długo zalegał śnieg, który spadł na niezamarzniętą glebę, można dojrzeć niekiedy pod obumierającymi liśćmi, małe, owalne brunatno-czarne struktury przetrwalnikowe grzybów rodzaju Typhula (zgnilzna rzepaku). Są to organizmy, które chętnie w warunkach ograniczonego dostępu światła oraz tlenu atakują osłabiony rzepak.Wiosenny zabieg ma na celu uzyskanie wysokiego plonu nasion. W tabeli 1 podano przykłady fungicydów zarejestrowanych do zwalczania chorób w uprawie rzepaku po ruszeniu wegetacji. W tabeli podano wiele środków, które mogą być zastosowane do walki z chorobami występującymi wczesną wiosną na plantacji. W przypadku plantacji wysokoprodukcyjnych wykonanie tego zabiegu jest koniecznością ze względu na ochronę roślin rzepaku podejmowaną w tym przypadku w ujęciu kompleksowym. Podjęcie decyzji o wykonaniu zabiegu wiąże się oczywiście z przekroczeniem wartości progu szkodliwości dla wyżej opisanych chorób i wymaga wcześniejszego stosowania niechemicznych metod ochrony. Odpowiednie efekty ekonomiczne w uprawie rzepaku możliwe są zatem do osiągnięcia, jednakże wymagają dużego nakładu pracy związanego z dopilnowaniem odpowiedniego stanu zdrowotnego roślin w najbardziej wrażliwych na porażenie przez choroby fazach rozwojowych.Tabela. 1. Przykłady fungicydów zarejestrowanych do zwalczania sprawców chorób w okresie wczesnowiosennym w uprawie rzepakuNazwa handlowaSubstancja czynnaDawkaSucha zgnilizna kapustnychCzerń krzyżowychSzara pleśńBounty 430 SC tebukonazol0,6+++Caramba 60 SLmetkonazol1,0+++Caryx 240 SL chlorek mepikwatu, metkonazol1,0–1,4+++Clayton Tabloid EW tebukonazol1,0+++Corinth 240 EC protiokonazol, tebukonazol1,0+++Dafne 250 EC difenokonazol0,6++-Darcos 250 EW tebukonazol1,0+++Domnic 250 EW tebukonazol1,0++-Eminent Star 312 SEchlorotalonil, tetrakonazol1,8–2,0+++Erasmus 250 EWtebukonazol1,0+++Furtado 250 EW tebukonazol1,0++-Hajduk 250 EW tebukonazol0,75–1,0++-Helicur 250 EW tebukonazol1,0++-Horizon 250 EW tebukonazol1,0+++Kosa 250 EW tebukonazol1,0++-Magnello 350 EC difenokonazol, tebukonazol0,8+--Maxiordifenokonazol, tebukonazol0,8+--Matador 303 SE tiofanat metylowy, tetrakonazol1,5+++Moderator 303 SE tiofanat metylowy, tetrakonazol1,5+++Mystic 250 EC tebukonazol1,0++-Orius Extra 250 EW tebukonazol1,0++-Pictor 400 SC dimoksystrobina, boskalid0,5+++PolygreenFungicyde WPoospory Pythiumoligandrum0,1+--Porter 250 EC difenokonazol, 0,6++-Riza 250 EW tebukonazol1,0+++Selentra 250 EC difenokonazol0,6++-Sokolov 250 EW tebukonazol1,0+++Sparta 250 EW tebukonazol1,0+++Spekfree 430 SCtebukonazol0,6+++Starpro 430 SC tebukonazol0,6+++Syrius 250 EW tebukonazol1,0++-Tarcza Łan 250 EW tebukonazol1,0++-Tarcza Łan Extra 250 EW tebukonazol0,75 – 1,0++-Tebkin 250 EW tebukonazol1,0++-Tebu 250 EW tebukonazol1,0++-Tebusha 250 EW tebukonazol1,0++-Tenore 400 EWprochloraz, tebukonazol1,0+++Tilmor 240 EC protiokonazol, tebukonazol1,0+++Toledo 250 EWtebukonazol1,0+++Toledo Extra 430 SC tebukonazol0,6+++Toprex 375 SC difenokonazol, paklobutrazol 0,5+++Troja 250 EW tebukonazol1,0+++Tyberius 250 EW tebukonazol1,0++-Trion 250 EW tebukonazol1,0++-Ventoux 430 SC tebukonazol0,6+++Victosar 250 EW tebukonazol0,75–1,0++-Yamato 303 SE **tiofanat metylowy, tetrakonazol1,5+++Zafir 400 EW prochloraz, tebukonazol1,0 +++Zamir 400 EW prochloraz, tebukonazol1,0+++ ©kiłakapusty.pl
Zapytaj specjalisty Wspieramy Was naszą wiedzą i doświadczeniem.